การจัดฟันเด็ก และไม่มีวินัยในการสวมใส่รีเทนเนอร์จะมีผลอะไรบ้างการจัดฟันในเด็กไม่ว่าจะเป็นการจัดฟันระยะที่ 1 (Phase I Orthodontics) เพื่อแก้ไขปัญหาโครงสร้างขากรรไกร หรือแม้แต่การจัดฟันแบบเต็มรูปแบบ (Phase II หรือ Full Braces) เมื่อฟันแท้ขึ้นครบแล้ว การมีวินัยในการสวมใส่รีเทนเนอร์ (Retainer) เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง หากเด็กไม่มีวินัยในการสวมใส่รีเทนเนอร์ จะส่งผลเสียหลายประการ ดังนี้:
ผลเสียของการไม่สวมใส่รีเทนเนอร์ตามคำแนะนำ
ฟันเคลื่อนกลับ (Relapse):
สาเหตุ: หลังจากถอดเครื่องมือจัดฟัน กระดูกและเนื้อเยื่อรอบๆ ฟันยังคงต้องใช้เวลาในการปรับตัวและแข็งแรงขึ้น เพื่อยึดฟันให้อยู่ในตำแหน่งใหม่ นอกจากนี้ แรงจากกล้ามเนื้อรอบปาก ลิ้น เหงือก และการเจริญเติบโตของขากรรไกรที่ยังไม่สมบูรณ์ ก็สามารถทำให้ฟันเคลื่อนกลับไปยังตำแหน่งเดิมก่อนการจัดฟันได้
ผลกระทบ: เป็นผลที่พบได้บ่อยที่สุด ฟันที่เรียงตัวสวยงามแล้วอาจจะเริ่มเบี้ยว ซ้อนเก หรือมีช่องว่างกลับมาอีกครั้ง ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้เร็วภายในไม่กี่สัปดาห์หรือเดือนแรกๆ หลังจากถอดเครื่องมือ หรือค่อยๆ เคลื่อนที่ไปเรื่อยๆ ตามกาลเวลา
ปัญหาการสบฟันกลับมาอีก:
หากปัญหาการสบฟัน เช่น ฟันยื่น, ฟันล่างคร่อมฟันบน, หรือฟันหน้าเปิด ได้รับการแก้ไขไปแล้ว การไม่ใส่รีเทนเนอร์อาจทำให้ปัญหานั้นกลับมาอีก ส่งผลต่อประสิทธิภาพในการบดเคี้ยว การออกเสียง และความสวยงามของใบหน้า
เสียเวลาและค่าใช้จ่ายโดยเปล่าประโยชน์:
การจัดฟันเป็นกระบวนการที่ใช้เวลานาน (เป็นปี) และมีค่าใช้จ่ายสูง การที่ฟันเคลื่อนกลับเนื่องจากไม่ใส่รีเทนเนอร์เท่ากับว่าเสียทั้งเวลา ความพยายาม และเงินไปโดยเปล่าประโยชน์
อาจต้องจัดฟันใหม่:
หากฟันเคลื่อนกลับไปมาก อาจจำเป็นต้องกลับมาจัดฟันใหม่อีกครั้ง ซึ่งหมายถึงการเริ่มต้นกระบวนการทั้งหมดตั้งแต่ต้น เสียเวลา เสียเงิน และสร้างความไม่สบายตัวให้กับเด็กอีกครั้ง
ปัญหาทางจิตใจและบุคลิกภาพ:
เด็กอาจรู้สึกผิดหวัง เสียความมั่นใจ เมื่อเห็นฟันที่เคยเรียงสวยงามกลับมามีปัญหาอีกครั้ง ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อบุคลิกภาพและภาพลักษณ์ของตนเอง
ปัญหาสุขภาพช่องปาก (ทางอ้อม):
หากฟันกลับมาซ้อนเกมาก อาจทำให้การทำความสะอาดฟันทำได้ยากขึ้น เพิ่มความเสี่ยงต่อฟันผุและโรคเหงือก
สิ่งที่ผู้ปกครองควรทำ เพื่อให้เด็กรักษาวินัยในการสวมใส่รีเทนเนอร์:
อธิบายความสำคัญ: อธิบายให้เด็กเข้าใจอย่างชัดเจนว่าทำไมต้องใส่รีเทนเนอร์ และผลเสียที่จะตามมาหากไม่ใส่ เพื่อให้เด็กรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งของความสำเร็จในการรักษา
สร้างแรงจูงใจ: อาจมีรางวัลเล็กๆ น้อยๆ เพื่อเป็นกำลังใจ หากเด็กสวมใส่รีเทนเนอร์ได้อย่างสม่ำเสมอ
ตั้งกฎและเวลา: กำหนดเวลาที่ต้องใส่รีเทนเนอร์ให้ชัดเจน (เช่น ใส่ตลอดเวลา ยกเว้นตอนกินข้าวและแปรงฟัน หรือใส่เฉพาะตอนกลางคืน) และช่วยเตือนเด็กให้ปฏิบัติตาม
ให้รีเทนเนอร์อยู่ใกล้มือ: วางรีเทนเนอร์ไว้ในจุดที่เด็กมองเห็นและเข้าถึงได้ง่าย เช่น ข้างเตียง หรือในห้องน้ำ
ดูแลและทำความสะอาดรีเทนเนอร์: สอนเด็กให้ทำความสะอาดรีเทนเนอร์อย่างถูกวิธี เพื่อป้องกันกลิ่นและเชื้อโรค ซึ่งจะทำให้เด็กอยากใส่มากขึ้น
ไปพบทันตแพทย์ตามนัด: ทันตแพทย์จะตรวจดูว่ารีเทนเนอร์ยังคงพอดีหรือไม่ และให้คำแนะนำเพิ่มเติม รวมถึงการประเมินการเจริญเติบโตของขากรรไกรที่ยังคงดำเนินอยู่
เป็นตัวอย่างที่ดี: ผู้ปกครองควรร่วมมือและเป็นกำลังใจให้เด็กตลอดกระบวนการ
การสวมใส่รีเทนเนอร์ถือเป็นขั้นตอนสุดท้ายที่สำคัญที่สุดของการจัดฟัน การมีวินัยที่ดีจะช่วยรักษาสภาพฟันที่จัดมาอย่างยากลำบากให้อยู่คงที่ และทำให้การลงทุนทั้งเวลาและเงินคุ้มค่าที่สุดครับ
